Hình ảnh tháp nước hình nấm đã trở thành một phần không thể thiếu của Sài Gòn, một kỷ niệm xa xăm từ thập kỷ 1970. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết đến chức năng đặc biệt của những "thủy đài nấm" này. Đến năm 2017, hầu hết các tháp nước này đã bị phá hủy.
Ở Sài Gòn, có tổng cộng 8 tháp nước hình nấm được xây dựng trước năm 1975 tại các tuyến đường như Hồ Văn Huê (Phú Nhuận), Nguyễn Văn Đậu (Bình Thạnh), Ba Tháng Hai (quận 10), Hương Diệu (quận 4), Nguyễn Thái Sơn (Gò Vấp), Võ Văn Kiệt (quận 5), Phạm Phú Thứ (quận 6), Nguyễn Văn Trăng (quận 1).
Tháp nước lúc đang xây dựng năm 1967
Tháp nước khi đã hoàn thành, hình chụp năm 1969
Những tháp nước này cao khoảng 30m, với kết cấu bê tông cốt thép và dung tích từ 1.200 m3 đến 8.500 m3. Chúng được xây dựng trước năm 1975 với mục đích điều tiết áp lực nước từ nhà máy nước ở Thủ Đức cung cấp cho Sài Gòn – Gia Định.
Tháp nước vào năm 2017
Dưới mỗi tháp nước có một không gian rộng để đảm bảo an toàn trong quá trình vận hành. Vị trí của các tháp nước thường tập trung tại các khu vực có mật độ dân cư cao và nhu cầu nước sạch lớn, do đó cần có áp lực mạnh để cung cấp nước.
Mặc dù đã được xây từ lâu, nhưng không phải ai cũng biết rằng những tháp nước hình nấm này chưa bao giờ được sử dụng.
Có một số giả thuyết về lý do này. Một số người cho rằng những công trình này vừa hoàn thành thì năm 1975 xảy ra biến cố, dẫn đến việc bị bỏ hoang cho đến khi bị phá hủy. Một nguồn tin khác cho biết tháp nước được xây trong thời gian từ 1966 đến 1969, nhưng không được đưa vào sử dụng vì có sự cố rò rỉ nước trong quá trình thử nghiệm. Công tác khắc phục kéo dài đến năm 1975 vẫn chưa hoàn thành do tình hình chiến cuộc thăng trầm. Có thể giả thiết thứ hai là chính xác hơn, vì hình ảnh tháp nước này đã tồn tại trong các tấm hình của Sài Gòn những năm 1960.
Tháp nước trên đường Thuận Kiều thập niên 1920
Tháp nước và nhà máy nước khu vực Hồ Con Rùa vào thập niên 1920
Mỗi tháp nước được xây có cấu trúc chắc chắn với bê tông cốt thép. Phần dưới tháp nước chứa các khối cốt thép đỡ bồn nước trên. Không gian trong tháp thường rộng để đảm bảo việc điều tiết áp lực nước. Tuy vậy, nhiều tháp nước này đã bị phá hủy từ năm 2017. Việc tháo dỡ không dễ dàng do cấu trúc kiên cố của chúng, và việc này còn gây tiếc nuối đối với nhiều người dân Sài Gòn.
Những thủy đài nấm đã trở thành biểu tượng của Sài Gòn trong mắt nhiều người. Mỗi lần nhìn thấy hình ảnh này, nhiều người nhớ về quá khứ và cảm nhận rất nhiều cảm xúc. Tuy nhiên, việc phá hủy những công trình này là điều cần thiết để đảm bảo an toàn và phát triển của thành phố, mặc dù còn sự tiếc nuối.
Mời ᴄáᴄ bạn ᴄùnɡ nhìn lại nhữnɡ hình ảnh quеn thuộᴄ νới nɡười Sài Gòn, nay đã khônɡ ᴄòn nữa. (Nɡuồn ảnh từ tranɡ zinɡ.νn)
